Sanat Akımları

Fütürizm (Gelecekçilik) Nedir, Ne Demektir?

Fütürizm, Paris’te yayımlanan Figaro gazetesinin 20 Şubat 1909 tarihli baskısında, İtalyan şair ve yazar Filippo Tommaso Marinetti’nin yazdığı bir bildiriyle dünyaya duyurulmuştur. Marinetti, bildirisinde hızı ve saldırganlığı, yurtseverlik ile savaşı yücelterek geçmişle bütün bağların yok edilmesi gerektiğini savunmuştur. ‘‘Şu müzelere bir bakın mezarlıklardan ne farkı var?’’ diyen fütüristler, bütün müzelerin, kütüphanelerin ve her çeşit akademinin yerle bir edilmesi gerektiğini savunmuşlardır. Bu düşünceleri, onların anlayışlarının tersini yani Eski Yunan ve Roma sanatının önemini ve gerekliliğini savunanlara karşı çok ciddi bir protesto niteliğindedir. Şair ve oyun yazarı olan Marinetti’nin çağrısı, genç sanatçıları heyecanlandırmıştır. Fakat genç sanatçılar Marinetti’nin öğretilerine uyum sağlamakta güçlük çekmiştir.

Fütürizm akımında devinim ve hız kavramları üzerinde durulmuştur. Yaşamın hızının anlatıldığı resimlerde üst üste saydam geçişlere yer verilmiş; uzak, yakın, hareketli, duran ve görünen nesneler birbirine karıştırılmıştır. Resimlerde canlılık ve saldırganlığı ön plana çıkaran fütürist sanatçılar, saydamlık ve canlılık elde etmek için izlenimcilik akımından öğrendikleri bölme tekniğini kullanmıştır. Boccioni, Carra ve Russolo, biçimi bölmeyi ve parçalamayı öğrenmek için Paris’e giderek kübizmi incelemiştir.

Fütürizm akımının bütün dünyaya duyurulması, Umberto Boccioni, Carlo Carra, Giacomo Balla, Luigi Russolo ve Gino Severini gibi sanatçıların açtıkları sergiler ve sergi sırasında okudukları bildirilerle gerçekleşmiştir. Bu sergiler sırasıyla Londra, Berlin, Brüksel, Münih ve Viyana gibi Avrupa şehirlerini dolaştıktan sonra Chicago’da düzenlenmiştir. Fütürizm akımı, görsel sanatlar ve diğer sanat dallarıyla ilişki kurarak siyaset ve toplum konusunda da görüşler ortaya koymuştur.

Fütürist sanatçılar, aynı anda gerçekleşen olaylar ve derinlik kavramlarına ilgi duymuşlardır. Aynı anda gerçekleşen olaylar, optik kanununu ilgilendirdiği hâlde fütürist sanatçılar; düşüncelerin, ruh hâllerinin ve çeşitli heyecanların birbirine girdiği andaki yaratıcı hareketi ele almıştır. Göz önünden büyük bir hızla geçen hareket hâlindeki görüntüyü, birkaç defa üst üste çekilen fotoğraf kareleri gibi üst üste bindirerek aynı yüzey üzerine resmetmişlerdir. Fütürist hareketin ilgilendiği diğer bir sorun da seyircinin resme dâhil olduğu dördüncü boyuttur. Ancak bu sorun yeterince irdelenemeden 1. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla fütürizm akımı sona ermiştir.

Bu akımın önemli sanatçıları; Umberto Boccioni, Giacomo Balla, Luigi Russolo ve Gino Severini’dir.

Kaynak: Çağdaş Dünya Sanatı, MEB, 2012.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu