Mimar Sinan
1490 yılında Kayseri’nin Ağırnas köyünde doğdu. 1512 yılında devşirme olarak “Acemi Oğlanlar” mektebine verildi. Yetişme çağı ordu içinde geçti ve birçok savaşa katıldı. 1539 yılında mimarbaşılığa getirildi.
Gittiği bölgelerde gördüğü eserleri yakından inceledi ve edindiği bilgileri eserlerinde uyguladı. Mimar Sinan hayatı boyunca; 92 cami, 52 mescit, 55 medrese, 7 darülkurra, 20 türbe, 3 darüşşifa, 6 su yolu, 17 imaret, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen, 48 hamam olmak üzere çok sayıda eser yaptı.
Mimarbaşı olduktan sonra verdiği üç büyük eser; çıraklık dönemine ait olan Şehzade Camii, kalfalık eserim dediği Süleymaniye Camii, ustalık eserim dediği Edirne Selimiye Camii onun sanat yaşamındaki gelişim evrelerini göstermesi açısından önem arz etmektedir. Mimar Sinan, Osmanlı mimarlığında Klasik Dönem’in en önemli mimarıdır. Günümüze kadar ulaşan eserlerinde çevre ile uyumluluğun yanında estetik anlayışa ve işlevselliğe de önem vermiş özgün eserler meydana getirmiştir.
Mimar Hayrettin
Mimar Sinan’ın öğrencilerindendir. Doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. 1536 yılında “Hassa Mimarlar Ocağına” girmiştir. 1566’da Mostar’a köprü yapılması istenince Mimar Sinan, öğrencisi Mimar Hayrettin’i görevlendirmiştir. İstanbul Davut Paşa Camii, önemli eserleri arasındadır. İstanbul dışındaki eserlerinden bazıları Amasya II. Bayezid Camii ve Külliyesi ile Edirne II. Bayezid Külliyesi’dir.
Mimar Davut Ağa
Mimar Sinan’ın “Su Yolu Nazırlığı”nı yapmış ve onun ölümünden sonra “mimarbaşı” olmuş, “Hassa Mimarları Ocağı”nın başına getirilmiştir. İncili Köşk ve Bayezid Köşkü’nü yapmış, İstanbul Çarşamba Mehmet Ağa Camii’ni 1584-1585 yılları arasında tamamlamıştır. Valide Camii’nin yapımı esnasında vefat etmiştir.
Sedefkâr Mehmet Ağa
Mimar Sinan ve Mimar Davut Ağa’nın yanında yetişen musikiye ilgi duyan Mehmet Ağa, III. Murat’a yaptığı sedef işlemeli rahleden sonra “sedefkâr” lakabını almıştır. 1606 yılında mimarbaşı olmuş, Kâbe ve Mescid-i Nebevi’nin tamirini yapmıştır. En ünlü eseri İstanbul’un simge eserlerinden olan Sultan Ahmet Camii’dir.
Mehmet İsa Efendi
Mimar Sinan’ın öğrencilerindendir. En ünlü eseri Hindistan’ın Agra şehrinde, Şah Cihan’ın eşi için yaptığı Tac Mahal’dir.
Balyan Ailesi
Sultan Abdülmecit ve Sultan Abdülaziz Dönemi’nde Türk mimarisinin önde gelen Ermeni asıllı mimar ailesidir.Nigoğos Balyan, Dolmabahçe Camii ve Küçüksu Kasrı’nı, Mimar Sarkis Balyan Dol- mabahçe, Çırağan, Beylerbeyi saraylarını yapmıştır. Kirkor Balyan ise Selimiye Kışlası’nın mimarlarındandır. Ailenin diğer mimar üyeleri ise Senekerim Balyan ve Garabet Amira Balyan’dır.
Mimar Kemalettin
1891’de mühendis mektebini bitirmiştir. 1909 yılından itibaren “Evkaf Nezareti Sermimarı” olarak görev yapmıştır. Millî mimari kültürü benimsemiş, “Osmanlı Mühendis ve Mimarlar Cemiyetini” kurmuştur. Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın temsilcilerindendir. Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan çok sayıda yapının mimarıdır. İlk eseri, Yeşilköy Mecidiye Camii’dir. Gazi Osman Paşa ve 5. Mehmet Reşat Türbesi, Vakıf İş Hanı ve Edirne Gar Binası eserleri arasındadır. Mescid-i Aksa’nın onarımında görev almıştır.
Mimar Emin Onat
İstanbul’da doğmuştur. Öğretim üyesi olarak Zürih Yüksek Teknik Okuluna gönderilmiştir. 1 Mart 1941’de Uluslararası Anıtkabir Proje Yarışması’nda Mimar Orhan Arda ile birinci olmuştur. Emin Onat’ın akademik kariyeri dışında, başta Anıtkabir olmak üzere İstanbul Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, İstanbul Adalet Sarayı, İTÜ Merkez Binası (Taşkışla), Uludağ Üniversitesi Senatoryumu ve Ankara Emniyet Sarayı eserlerdendir.
Mimar Vedat Tek
I. Ulusal mimarlık üslubunun önde gelen temsilcilerinden olan Mimar Vedat Tek, 1873’te İstanbul’da doğmuştur. Posta ve Telgraf Nezareti Başmimarlığı görevindeyken Sirkeci’deki Posta ve Telgraf Nezareti binasını (Büyük Postahane) tamamlamıştır. 1909’da Mehmet Reşat tarafından “Saray Başmimarlığı”na atanmıştır. 1909-1910 yılları arasında Sultanahmet’teki “Tapu ve Kadastro” binasını yapmıştır. Cumhuriyet’in ilanından sonraki eserleri ise II. TBMM binası, Fatih’teki Tayyare Şehidi Anıtı ile Ankara Çankaya’daki Gazi Köşkü’nün (Gazi Müzesi) onarımıdır.
Mimar Orhan Arda
19 Mayıs 1911’de Selanik’te doğan Orhan Arda, ilk, orta ve lise öğrenimini İstanbul’da tamamlamış, 1936’da Yüksek Mühendis Mektebinden mezun olmuştur. 1 Mart 1941′de Anıtkabir için açılan uluslararası yarışmaya Prof. Dr. Emin Onat ile birlikte katılmıştır.
Kaynak: Sanat Tarihi, MEB, 2018.
