MüzikSanat Nedir?

Müziğin İşlevleri Nelerdir?

Müzik, insanın var olmasından itibaren yaşamının her evresinde yer aldığı için çeşitli işlevlere sahiptir. Bu işlevlerin başında duyguların aktarılması gelir.

Müzik aynı zamanda matematiksel bir mantık, disiplin, zamanı kullanma, susma ve diyalog kurma sanatıdır. Müzik duygusal bir deşarj yolu olduğu gibi insan yaşamına, topluma diğer sanatlar gibi sıkıca bağlıdır. Müzik yoluyla günlük hayatın zorlukları aşılırken bir yandan da birlikte yaşamanın kuralları öğrenilir.

Birey doğduğu çevrede müzikle etkileşim içinde olup yine müzikle ilgili olarak birtakım davranışlar kazanır. Dinlenme, oynama, söyleme, çalma, yaratma, beğenme, beğenmeme bu davranışlardan sayılabilir. Bu davranışlar kazanıldıkça birey müzikle daha etkili, bilinçli ve bilgili bir etkileşim içine girer. Bunlara bağlı olarak uyuma, öğrenme, oynama, yürüme, dinlenme, eğlenme, çalışma ve kendini aşmayı müzikle yaparak daha kapsamlı ve çok yönlü davranışlar geliştirir.

Prof. Dr. Uçan (1996); müziğin insanın bireysel, toplumsal, kültürel, ekonomik ve eğitimsel yaşamında çeşitli görevler üstlenip bu alanlarla ilgili işlevselliğe sahip olduğunu belirtir. Müziğin çeşitli alanlardaki işlevleri aşağıda açıklanmıştır.

Müziğin Bireysel İşlevleri

Müzik, bireyin kimlik kazanmasında ve kişilik geliştirmesinde önemli rollere sahiptir. Müzik yoluyla birey, gerekli davranış değişikliklerini kendi yaşantısında gerçekleştirir.

Müziğin birey üzerindeki etki ve işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bireyin düşünsel, duygusal ve davranış yönüyle yaşamındaki hareketliliğini ya da durağanlığını gerekli düzeyde tutar.

• İlkel dürtüleri ortaya çıkarır, ifade eder, boşaltır ve bu sayede bireyi onlardan arındırır.

• Bireye müzik yapma, yaratma, dinleme, oynama gibi etkinliklerle fiziksel, düşünsel, duygusal, davranışsal yönlerden arınım ve doyum kazandırır.

• Bireyi bunalımlardan ve gerilimlerden uzaklaştırır.

• Bireye gevşek ve yumuşak bir bedensel duruş ve hareket olanağı sağlar.

• Bireyin kendini tanımasına, kendine güveninin artmasına, kendini geliştirme ve zenginleştirmesine böylece kendisi için daha sağlıklı, mutlu bir hayat kurmasına katkıda bulunur.

• Bireyin yaratıcı gücünü uyandırır, yaratma yeteneğini zenginleştirir ve gelişimini hızlandırır.

• Bireyin sesini ve ses üretme organını tanıması ve daha etkili bir biçimde kullanmasını sağlar.

• Bireyin zamanını etkin ve zevkli uğraşlarla değerlendirmesini sağlar.

• Bireysel tedavide kullanışlı ve etkili bir yöntem olur.

. • Zihinsel ve otistik çocukları iyileştirmede ve uyumsuz çocuklardaki uyum bozuk luklarını gidermede etkili bir araçtır.

• Bireyin içinde yaşadığı doğal, toplumsal ve kültürel çevreye duyarlılığının artmasına, gelişmesine ve derinleşmesine olanak sağlar.

Müziğin Toplumsal İşlevleri

Müzik; bir toplumu oluşturan bireyler arasındaki iletişimi, etkileşimi, bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyip toplumsal ve toplumlar arası anlaşma, dayanışma, paylaşma ve kaynaşmayı sağlar.

Müziğin toplumsal etkileri ve işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bireyler arasında iletişim kurar; duygu, düşünce, tasarım, izlenim alış verişini sağlar.

• Bireyin toplumsallaşmasını sağlar ve hızlandırır. Müzikli etkinlikler sayesinde bireyde grup çalışmalarına katılma, grubun üyesi olma, gruba kendini kabul ettirme ve grup içinde toplumsal güven kazanma gibi özellikleri oluşturup geliştirir.

• Bireyler arasında etkileşme, dayanışma, iş bölümü, yardımlaşma ve paylaşmayı geliştirip güçlendirir.

• Bireylerin sorumluluk alma, aldığı sorumluluğu yerine getirme, yeni sorumluluklara hazır olma gibi özelliklerini geliştirir.

• Bireylerin birbirine karşı anlayışlı, saygılı, sevgili ve insancıl olmalarını sağlar.

• Toplumsal dayanışma, kaynaşma ve bütünleşmeyi güçlendirir.

• Ulusal anlamda duygu, düşünce, tasarım oluşturur; oluşan ulusal duygu, düşünce, tasarım ve izlenimleri geliştirir, zenginleştirir.

• Doğa, yurt, toplum, insan ve ulus sevgisini oluşturur ve yaygınlaştırır.

• Ulusal birliği simgeler. Mehmet Akif Ersoy’un kaleme aldığı İstiklal Marşı’mız buna örnektir.

Müziğin Kültürel İşlevleri

Müzik; kültürü geliştirir. Ayrıca, kültürel unsurların paylaşılması, korunması ve kuşaktan kuşağa aktarılmasında önemli rol oynar. Kültürler arası ilişkileri geliştirir. Kültürel kimliğin ve kişiliğin oluşmasında, korunmasında ve geliştirilmesinde müziğin etkisi çok büyüktür.

Müziğin kültürel etkileri ve işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Müzik bir kültür ögesidir, kültürün diğer ögeleriyle etkileşir.

• Müzik evrensel bir dildir. Farklı yörelerden, bölgelerden, ülkelerden, kıtalardan, kesimlerden, topluluklardan, uluslardan, kültürlerden insanların buluşabildiği, anlaşabildiği tek dildir.

• Müzik bir kültür ögesi olup içinde bulunduğu ve oluştuğu kültürün özelliklerini taşır.

• Müzik, bireyin kültürel yaşantısında geçmiş ile şimdi, şimdi ile gelecek arasında bağ kurar. Bu da kültürün süreklilik vasfı taşıdığını gösterir.

• Müzik bir kültürleme, kültürlenme ve kültürleşme aracıdır.

• Müzik kültürü, kendi içinde çeşitliliği barındıran bir yapıya sahiptir.

Müziğin Ekonomik İşlevleri

Bireylerin ve toplumların müzikle ilgili ihtiyaçlarının karşılanması birbirine bağlı bir ekonomik faaliyeti de beraberinde getirir.

Müziğin ekonomik etkileri ve işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Üretim alanı olma: Besteleme, seslendirme, çalma, söyleme, çalgı yapımı, eserlerin basımı, eserleri üreten besteci, seslendirici, yapımcı, basımcı, eser üretilirken kullanılan araç gereç, yöntem ve teknikler, ortaya çıkan ürün, müzik eseri üretiminde kullanılan zaman, verilen emek ve ürünün karşılığı olarak ödenen ücret müziğin üretim alanlarını kapsar.

• Dağıtım alanı olma: Müzik yayıncıları, plakçılar, kasetçiler, müzik pazarlayıcıları, konser düzenleyicileri, müzik ürünlerinin saklanması, depolanması, alım satımı, radyo ve televizyonun bu alanda verdiği hizmetler müziğin dağıtım alanlarıdır.

• Tüketim alanı olma: Eğlenme, oynama ve dinlenme sırasında müziği kullanma, bireyin çalma, söyleme, müzik

Müziğin Eğitimsel İşlevleri

Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla istendik değişim meydana getirme sürecidir. Bu süreçten geçen insanın daha dengeli, verimli ve başarılı olması beklenir. Müzik de özü itibarı ile eğitsel bir nitelik taşır.

Müziğin eğitimsel etkileri ve işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Eğitim boyutu olma: Müziğin eğitsel amaçlara hizmet etmesi onu eğitimin bir boyutu hâline getirmiştir. Bu yüzden müzik, eğitimin en kapsamlı ögelerinden biridir.

• Eğitim aracı olma: Eğitimde, öğretimde müziğin gücünden yararlanmak, dersler işlenirken kişiler arasında müzikle bağlantı kurmak ve sonuca ulaşmak için müziği kullanma ilkesine dayanır.

• Eğitim yönetimi olma: Eğitim-öğretimde dersi işlemek için seçilen ve izlenen müziksel yol olarak kendini belli eder. Eğitimsel gereçleri bulmak, yorumlamak ve açıklamak için uyulan müziksel düşünme yolu da müziğin eğitim yönetimi olma işlevi kapsamına alınabilir.

 

Kaynak: Güzel Sanatlar Lisesi, Müzik Kültürü, MEB, 2018.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu